เครน (Crane) หรือปั้นจั่น เป็นเครื่องจักรที่ให้สำหรับยกและเคลื่อนย้ายวัตถุที่มีน้ำหนักมากได้ทั้งแนวตั้งและแนวนอน ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานยกขนย้ายวัตถุได้ดี โดยทั่วไปส่วนประกอบของโครงสร้างหลักจะประกอบด้วยฐาน คาน แขนที่รองรับน้ำหนักยกขึ้น แขนยื่นหรือจุดหมุน ระบบยกวัตถุ และระบบเคลื่อนที่ของเครน ซึ่งแต่ละโครงสร้างจะมีขนาดและรูปทรงแตกต่างกันไปตามประเภทเครน เครื่องมือชนิดนี้ออกแบบมาให้สามารถรองรับน้ำหนักได้ตั้งแต่หลักร้อยกิโลกรัมจนถึงหลายตัน จึงเป็นเครื่องจักรที่สำคัญกับหลากหลายอุตสาหกรรม เช่น อุตสาหกรรมก่อสร้าง อุตสาหกรรมการผลิตและโลจิสติกส์ งานท่าเรือ งานซ่อมบำรุงเครื่องจักร เป็นต้น
เครนแขนยื่น (Jib Crane)
เครนแขนยื่น (Jib Crane) หรือเรียกว่าจิ๊บเครนและเครนแขนหมุน เป็นอุปกรณ์สำหรับยกและเคลื่อนย้ายวัตถุในพื้นที่จำกัดได้สะดวกและรวดเร็ว ใช้งานง่าย ประหยัดเวลาและแรงงาน คุ้มค่ากับการลงทุน โดยมีลักษณะเป็นเสาหรือฐานยึดที่มีแขนเครนยื่นออกมา โครงสร้างทำจากเหล็กที่มีความแข็งแรงและทนทานสูง ซึ่งสามารถรองรับน้ำหนักได้ดีและหมุนได้บางส่วนหรือหมุนรอบตัว 360 องศา ขึ้นอยู่กับดีไซน์ของเครน นอกจากนี้เครนแขนยื่นยังมีหลากหลายรูปแบบ เช่น แบบติดผนัง แบบติดเสา แบบเคลื่อนที่ เป็นต้น เหมาะสำหรับใช้ในโรงงานอุตสาหกรรม โกดังสินค้า งานซ่อมบำรุงเครื่องจักร งานประกอบ ฯลฯ
เครนแขนหมุน (แบบตั้งพื้น)
เครนแขนหมุน (แบบตั้งพื้น) เป็นเครนแขนยื่นที่ออกแบบมาติดตั้งหรือวางบนพื้น โดยแขนของเครนสามารถหมุนได้แบบมุมที่กำหนดหรือหมุนได้รอบตัว 360 องศา ซึ่งขึ้นอยู่กับการออกแบบของเครน เพื่อให้ยกเคลื่อนย้ายวัตถุในพื้นที่เฉพาะได้อย่างราบรื่น โดยโครงสร้างหลักของเครนชนิดนี้จะประกอบด้วยเสา แขนหมุนที่ติดตั้งรอก ฐาน กลไกลหมุน และระบบควบคุม เป็นเครนที่ติดตั้งง่าย ประหยัดพื้นที่ เพิ่มความสะดวกสบายในการทำงานและความปลอดภัย เหมาะสำหรับใช้ในงานคลังสินค้า งานก่อสร้าง งานขนส่ง โรงงาน เป็นต้น
เครนแขนหมุน (แบบติดผนัง) (Wall Jib Crane)
เครนแขนหมุน (แบบติดผนัง) (Wall Jib Crane) เป็นเครนที่ออกแบบมาสำหรับยึดกับผนังหรือเสาโครงสร้างของอาคาร โดยโครงสร้างจะประกอบด้วยฐานติดตั้ง และแขนที่ยื่นออกมาจะมีรางเลื่อนที่ใช้สำหรับติดตั้งชุดยกหรือรอก และกลไกหมุนที่ใช้ในการกำหนดองศาของแขนเครน เครนชนิดนี้ที่ประกอบติดตั้งง่ายและใช้พื้นที่น้อย ช่วยให้ทำงานในพื้นที่แนวนอนได้คล่องตัว ประหยัดพื้นที่และต้นทุนต่ำ ช่วยให้การยกเคลื่อนย้ายวัตถุได้อย่างมีประสิทธิภาพ นิยมใช้ในโรงงานอุตสาหกรรม คลังสินค้า อู่ซ่อมบำรุง ฯลฯ
เครนขาเอเฟรมแบบเข็น (Gate Type Crane)
เครนขาเอเฟรมแบบเข็น (Gate Type Crane) เป็นเครื่องจักรยกของที่มีโครงสร้างหรือเฟรมเป็นลักษณะรูปตัว A ที่ติดตั้งบนล้อเลื่อนเพื่อให้สามารถเคลื่อนที่ได้อย่างสะดวก ผลิตจากวัสดุที่มีความแข็งแรงและทนทานสูง สามารถรับน้ำหนักได้ดี ซึ่งออกแบบมาเพื่อยกและเคลื่อนย้ายวัตถุในพื้นที่จำกัดได้อย่างคล่องตัว ประหยัดเวลาและแรงงานคน เหมาะสำหรับงานที่ไม่ต้องการโครงสร้างถาวร เช่น โรงงานขนาดเล็ก พื้นที่กลางแจ้ง และในอุตสาหกรรมต่างๆ ได้ตามต้องการ
เครนเหนือศีรษะ (Overhead Crane)
เครนเหนือศีรษะ (Overhead Crane) หรือปั้นจั่นเหนือศีรษะ เป็นเครื่องจักรยกของที่ติดตั้งอยู่บนรางที่ยึดกับโครงสร้างเพดานหรือเสาโครงสร้างของอาคาร โดยโครงสร้างจะประกอบด้วยสะพานเครน รางเลื่อน ชุดขับเคลื่อน ระบบควบคุมและชุดรอก ซึ่งออกแบบมาเพื่อยกและเคลื่อนย้ายวัตถุหนักในแนวนอนและแนวตั้งในพื้นที่กว้าง มีให้เลือกหลายประเภทและหลายระบบขับเคลื่อน เช่น แบบคานเดี่ยว แบบรางเดี่ยว แบบคานคู่ รางเลื่อนไฟฟ้าแบบรางเดี่ยว หรือระบบขับเคลื่อนด้วยแรงคน ระบบไฟฟ้า และระบบไฮดรอลิก จึงเป็นที่นิยมใช้ในอุตสาหกรรมต่างๆ เช่น โรงงาน คลังสินค้า อู่ซ่อมบำรุง ฯลฯ
ชุดขับสะพานเครน
ชุดขับสะพานเครน เป็นอุปกรณ์ขับเคลื่อนคานเครนหรือสะพานเครน เพื่อให้เครนสามารถเคลื่อนที่แนวนอนและยกวัตถุในพื้นที่ต่างๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ส่วนประกอบของโครงสร้างหลักๆ มีทั้งตัวขับเคลื่อน ชุดเกียร์ ลูกล้อขับเคลื่อนบยรางหรือคาน ระบบควบคุมและระบบเบรก ซึ่งแต่ละส่วนมีคุณสมบัติที่รองรับน้ำหนักในการยกวัตถุหนักได้อย่างแข็งแรงและทำงานร่วมกันอย่างปลอดภัย นอกจากนี้ยังสามารถปรับแต่งความเร็วและแรงบิดให้เหมาะกับงานได้ จึงเป็นอุปกรณ์ที่นิยมใช้กันอย่างแพร่หลายในโรงงานอุตสาหกรรม คลังสินค้า ไซต์งานก่อสร้าง สถานนีขนส่ง เป็นต้น
อุปกรณ์เครน
อุปกรณ์เครน เป็นส่วนประกอบหรืออุปกรณ์เสริมต่างๆ สำหรับใช้งานร่วมกับเครนโดยเฉพาะ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการยกเคลื่อนย้ายและการขนส่งวัตถุที่มีน้ำหนักมากได้ดียิ่งขึ้น รวมถึงช่วยเสริมความปลอดภัยและเพิ่มความสะดวกสบายในการใช้งาน และเป็นการขยายความสามารถของเครนให้รองรับการใช้งานที่หลากหลายมากขึ้น โดยอุปกรณ์เครนมีหลายประเภท ได้แก่ ตะขอ สายสลิง โซ่ รอก มอเตอร์ไฟฟ้า ระบบเบรก ตัวหนีบ แม่เหล็กยก ฯลฯ
